Το ροχαλητό ταλαιπωρεί περίπου το 50% των ενήλικων ανδρών και στο 40% των γυναικών. Από αυτούς, το ένα τέταρτο θεωρείται συνηθισμένο ροχαλητό. Περίπου το 10-12% των παιδιών ροχαλίζουν επίσης. Το ροχαλητό από μόνο του θεωρείται συνήθως ένα ακίνδυνο – αν και πολύ ενοχλητικό- φαινόμενο, αλλά για μερικούς ανθρώπους υποδηλώνει μια πιο σοβαρή υποκείμενη ιατρική κατάσταση ή διαταραχή του ύπνου.
Το ροχαλητό είναι ο θόρυβος που προκαλείται στη διάρκεια του ύπνου από τη δόνηση των μαλακών ιστών, κυρίως του φάρυγγα, κατά τη δίοδο του αέρα από το στενό αυλό του ανώτερου αναπνευστικού, κυρίως κατά τη φάση της εισπνοής. Ο θόρυβος αυτός είναι συνήθως χαμηλών συχνοτήτων, επαναλαμβανόμενος, και η έντασή του κυμαίνεται από 30 ως 100 ντεσιμπέλ. Ενδέχεται, μάλιστα, να συνοδεύεται και από επεισόδια διακοπής της ανάσας και της οξυγόνωσης, γνωστά ως άπνοιες ή υπόπνοιες.
Για μερικούς ανθρώπους λοιπόν, το έντονο ροχαλητό δείχνει την παρουσία άπνοιας ύπνου, μια αναπνευστική διαταραχή που αναγκάζει τους ανθρώπους να δυσκολεύονται με την αναπνοή τους κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το ροχαλητό θεωρείται το κύριο σύμπτωμα της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, μια κατάσταση που αποδίδεται σε φυσική απόφραξη που περιορίζει την αναπνευστική δραστηριότητα στον άνω αεραγωγό.
Περίπου το 2-9% των ενηλίκων ζουν με υπνική άπνοια. Τα επεισόδια που περιλαμβάνουν πλήρη απώλεια ροής αέρα ονομάζονται άπνοια, ενώ τα επεισόδια με μειωμένη ροή αέρα είναι γνωστά ως υπόπνοια. Το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύει επεισόδια άπνοιας-υπόπνοιας ή να εμφανίζεται ανεξάρτητα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η μεγάλη εξάντληση και οι αλλαγές στη διάθεση είναι κοινά συμπτώματα τόσο για αυτούς που υποφέρουν από υπνική άπνοια, όσο για αυτούς που απλώς ροχαλίζουν.
Διαταραχές στην αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να προκληθούν από τους εξής παράγοντες:
- Παχυσαρκία: Τα παχύσαρκα άτομα μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα λόγω του λίπους που συσσωρεύεται γύρω από τον λαιμό και περιορίζει τον άνω αεραγωγό.
- Διευρυμένες αμυγδαλές ή αδενοειδή: Λόγω της τοποθέτησής τους γύρω από τον άνω αεραγωγό, οι αμυγδαλές και τα αδενοειδή μπορούν αμφότερα να μπλοκάρουν τον άνω αεραγωγό, εάν είναι αρκετά μεγάλα. Για πολλά παιδιά με άπνοια, η αφαίρεση των αμυγδαλών θα βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων τους.
- Ενδοκρινικές διαταραχές: Το ενδοκρινικό σύστημα απελευθερώνει ορμόνες που μπορούν να επηρεάσουν την αναπνοή κατά τον ύπνο. Ο υποθυρεοειδισμός, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικής ορμόνης και η ακρομεγαλία, η οποία προκαλεί υψηλά επίπεδα αυξητικής ορμόνης, σχετίζονται με την άπνοια ύπνου.
- Γενετικά σύνδρομα: Ορισμένα γενετικά σύνδρομα επηρεάζουν τον τρόπο δομής του προσώπου και της γνάθου, οδηγώντας σε περιορισμό των αεραγωγών. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν το σχιστόλιθο και το στόμα, το σύνδρομο Down και το συγγενές σύνδρομο κεντρικού υποαερισμού.
- Βάσει δοκιμών για τουλάχιστον πέντε επεισόδια άπνοιας-υποπνοίας ανά ώρα, περίπου το 24% των ανδρών και το 7% των γυναικών ζουν με άπνοια ύπνου. Τα παχύσαρκα άτομα και οι ηλικιωμένοι θεωρούνται υψηλότεροι κίνδυνοι. Πιστεύεται επίσης ότι η κατανάλωση αλκοόλ ή ηρεμιστικών φαρμάκων πριν τον ύπνο μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
- Η κεντρική άπνοια ύπνου, η οποία εμφανίζεται όταν ο εγκέφαλος δεν μπορεί να σηματοδοτήσει σωστά τους μύες που ελέγχουν την αναπνοή, μπορεί επίσης να προκαλέσει ροχαλητό, αλλά αυτό είναι λιγότερο συχνό. Επιπλέον, ο βρουξισμός που σχετίζεται με τον ύπνο – επίσης γνωστός ως νυχτερινή άλεση δοντιών – σχετίζεται με ροχαλητό, ιδιαίτερα στα παιδιά.
Άλλες αιτίες ροχαλητού
- Κατανάλωση αλκοόλ και φάρμακα που προκαλούν ύπνο
- Χρόνια ρινική συμφόρηση ή απόφραξη
- Ανατομία της περιοχής του σαγονιού
- Εγκυμοσύνη
- Μετεμμηνοπαυσιακή κατάσταση
- Ένα μη υποστηρικτικό στρώμα
Πώς μπορεί το στρώμα συνδέεται με την πρόκληση ροχαλητού;
Το ροχαλητό συμβαίνει, εάν ο αεραγωγός σας εμποδίζεται εν μέρει ενώ κοιμάστε. Αυτό συμβαίνει συνήθως επειδή η κεκλιμένη θέση σας προκαλεί χαλάρωση του ιστού στον λαιμό σας, κάνοντας την αναπνοή σας να βουίζει. Ωστόσο, αυτό μπορεί να επιδεινωθεί, εάν το κεφάλι σας δεν υποστηρίζεται σωστά ενώ ξεκουράζεστε. Στη συνέχεια, η κάτω γνάθος σας ανοίγει, εμποδίζει περαιτέρω τον αεραγωγό σας και προκαλεί τον ήχο να ξεκινήσει ακόμα πιο δυνατά. Εάν το στρώμα σας δεν υποστηρίζει επαρκώς την καμπύλη της πλάτης και του λαιμού σας, θα μπορούσε να προκαλέσει άμεσα το ροχαλητό σας.
Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους το στρώμα σας μπορεί να μην παρέχει αρκετή υποστήριξη στη σπονδυλική στήλη είναι επειδή είναι πολύ μαλακό. Αν και τα σούπερ βελούδινα στρώματα μπορεί να φαίνονται ως η πιο άνετη επιλογή, ενδέχεται να μην παρέχουν επαρκή υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης. Ομοίως, εάν το στρώμα σας είναι άνω των επτά ετών, πιθανότατα άρχισε να χαλάει, πράγμα που σημαίνει ότι δεν βοηθά πλέον τη σπονδυλική σας στήλη να ευθυγραμμιστεί σωστά ενώ ξεκουράζεστε.
Πώς να αντιμετωπίσετε το ροχαλητό
Προκειμένου να αποτρέψετε το ροχαλητό και να βελτιώσετε τον ύπνο σας, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το στρώμα σας συμμορφώνεται με την καμπύλη της σπονδυλικής σας στήλης. Ανεξάρτητα από την προτιμώμενη θέση ύπνου, η σπονδυλική σας στήλη θα πρέπει να διατηρείται ευθεία για να διατηρείτε τους αεραγωγούς καθαρούς. Συγκεκριμένα, το στρώμα σας πρέπει να στηρίζει τον λαιμό και το κεφάλι σας, για να διατηρεί την αναπνοή σας απρόσκοπτη. Εάν το στρώμα σας κρεμάει υπερβολικά, για να το βελτιώσετε προσπαθήστε να το γυρίσετε προκειμένου να βρείτε περισσότερη υποστήριξη ή ακόμη καλύτερα ψωνίστε ένα νέο στρώμα.
Πέρα φυσικά από το κατάλληλο στρώμα, μπορείτε να μειώσετε το ροχαλητό σας κάνοντας ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αυτά περιλαμβάνουν την απώλεια βάρους, την αποφυγή αλκοόλ, καπνίσματος και ηρεμιστικών φαρμάκων. Δεδομένου ότι η ρινική συμφόρηση μπορεί να προκαλέσει ροχαλητό, η θεραπεία με αποσυμφορητικά ή με κορτικοστεροειδή σπρέι μπορεί να είναι αποτελεσματική, εάν τα εγκρίνει ο γιατρός σας.
Τα άτομα που επισκέπτονται τον γιατρό τους για το ροχαλητό μπορούν να αξιολογηθούν επίσης για άπνοια ύπνου. Η εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει εξέταση της μύτης και του στόματος για έλεγχο φυσικής απόφραξης, καθώς και άλλα προειδοποιητικά σημάδια όπως ρινικοί πολύποδες, εκτοπισμένη σιαγόνα ή διευρυμένες αμυγδαλές.
Τα στοματικά προστατευτικά του ροχαλητού έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά για μερικούς ανθρώπους. Οι συσκευές συγκράτησης της γλώσσας (TRD) σχηματίζουν μια σφραγίδα γύρω από τη γλώσσα και τη συγκρατούν στη θέση τους. Αυτές οι συσκευές μπορούν να ανακουφίσουν το ροχαλητό για άτομα των οποίων οι γλώσσες τείνουν να πέφτουν στο πίσω μέρος του λαιμού τους, όταν κοιμούνται. Οι συσκευές προώθησης της γνάθου (MAD) μετακινούν φυσικά τη γλώσσα και τη σιαγόνα προς τα εμπρός, επιτρέποντας τη μέγιστη ροή αέρα.
*Το άρθρο έχει συνταχθεί με στοιχεία από το Sleep Foundation, με την εγκυρότητα του κορυφαίου health media OneCare
**Τα επιστημονικά στοιχεία του άρθρου έχει επιμεληθεί ο Dr. Anis Rehman, Ενδοκρινολόγος & Ειδικός σε θέματα μεταβολισμού