Είναι γνωστό πως οι πηγές φωτός μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα του ύπνου μας. Συγκεκριμένα, έρευνες αποδεικνύουν πως το έντονο μπλε φως των συσκευών και η χρήση τους πριν τον ύπνο είναι η κύρια αιτία για την οποία οι άνθρωποι στερούνται ύπνου. Είναι λοιπόν αναμενόμενο πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τα gadget μας πριν κοιμηθούμε, τόσο χαμηλότερη είναι η πιθανότητα να μας πάρει ο ύπνος.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν μια διαφορετική πλευρά αυτής της ιστορίας. Φαίνεται ότι παρόλο που το φως μπορεί να μας αποτρέψει να κοιμηθούμε, μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να κοιμηθούμε. Στις ακόλουθες παραγράφους, θα ρίξουμε μια ματιά στο πώς το φως μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο μας και ποιο χρώμα μας βοηθά να χαλαρώσουμε περισσότερο.
Το φως και η αναγνώριση του περιβάλλοντος
Το φως μπορεί να βελτιώσει τόσο τον ύπνο μας, όσο τη διάθεση και την ευεξία μας. Μέσω του φωτός αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και το περιβάλλον γύρω μας. Είναι το απαραίτητο στοιχείο που χρειαζόμαστε για να αναγνωρίζουμε τα πράγματα και τους ανθρώπους. Σύμφωνα με μελέτες που σχετίζονται με το φως και την περιβαλλοντική μας γνώση, έχει αποδειχτεί πως η ύπαρξη ή η απουσία φωτός παίζει σημαντικό ρόλο στον κιρκαδικό ρυθμό μας και στον κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Τα επίπεδα φωτεινότητας επηρεάζουν την παραγωγή μελατονίνης μας, η οποία προετοιμάζει το σώμα μας για ύπνο. Έτσι, για παράδειγμα, ο τύπος φωτός στο υπνοδωμάτιο μπορεί να σας κάνει να κοιμηθείτε ή να ξυπνήσετε, ανάλογα με το χρώμα, τη φωτεινότητα και την απόχρωση.
Η φωτεινότητα είναι η ποσότητα φωτός που παράγει μια πηγή. Μελέτες δείχνουν ότι όσο πιο δυνατό είναι το φως, τόσο πιο έντονα επηρεάζει τα συναισθήματά μας και τη διάθεση μας για ύπνο. Αυτό σημαίνει πως μια φυσική απόχρωση μας επηρεάζει διαφορετικά από το τεχνητό φως. Αυτός είναι ο λόγος ο οποίος θεωρούμε πως το τεχνητό μπλε φως είναι ικανό για να προκαλέσει αϋπνία.
Οι διαφορές μπλε και κόκκινου φωτός
Μπλε ή λευκό φως: αυτός ο τύπος ή το χρώμα του φωτός μας κάνει να αισθανόμαστε πιο ενεργητικοί και είναι πιο πιθανό να ξυπνήσουμε, εάν εκτεθούμε πριν ή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο λόγος για αυτό έγκειται στο γεγονός ότι τα εγκεφαλικά μας κύτταρα είναι απλώς πιο ευαίσθητα στα μπλε μήκη κύματος. Μελέτες αποδεικνύουν ότι τα μπλε μήκη κύματος μπορούν ακόμη και να επηρεάσουν τους τυφλούς και να διαταράξουν τον κιρκαδικό ρυθμό τους, παρόλο που δεν μπορούν να δουν το χρώμα.
Κόκκινο ή πορτοκαλί φως : αυτό το φως είναι πιο πιθανό να επηρεάσει θετικά τον κιρκαδικό ρυθμό μας και μας κάνει να νυστάζουμε. Το κόκκινο ή πορτοκαλί φως μας βοηθά να νιώθουμε πιο ήρεμοι το βράδυ και προωθεί την έκκριση της μελατονίνης. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι το κόκκινο ή πορτοκαλί φως μπορεί επίσης να βελτιώσει τη γενική διάθεση και την ψυχική υγεία μας.
Πως το φως επηρεάζει τη διάθεση και τον ύπνο μας
Μερικές φορές, δεν είναι μόνο το χρώμα του φωτός που επηρεάζει τον ύπνο και τα συναισθήματά μας, αλλά και η ένταση ή η κατεύθυνση του φωτός.
Έντονο άμεσο φως με κατεύθυνση από ψηλά, μας κάνει να νιώθουμε περισσότερη ένταση, άγχος και ανησυχία. Μπορεί να προκαλέσει μέχρι και ξύπνημα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ένας χαμηλός φωτισμός με ζεστούς χρωματικούς τόνους μας κάνει να νιώθουμε χαλαροί, ήρεμοι και συνδεδεμένοι με τους ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε το περιβάλλον. Ο φωτισμός τοίχου με ψυχρότερους τόνους μας κάνει να αισθανόμαστε πιο επικεντρωμένοι στην εργασία και παρέχει οπτική ευκρίνεια. Από την άλλη, το χαμηλό επίπεδο φωτός με ζεστές αποχρώσεις και σκοτεινές περιοχές στην περίμετρο μας κάνει να νιώθουμε πιο οικεία, άνετα και τελικά προάγει την έκκριση μελατονίνης και την υπνηλία.
Το κόκκινο φως και οι ευεργετικές του ιδιότητες
Μελέτες δείχνουν ότι το κόκκινο φως είναι ιδανικό για το βράδυ. Επειδή έχει χαμηλή θερμοκρασία χρώματος και δεν κάνει τον εγκέφαλό μας ευαίσθητο στα μήκη κύματός του, το κόκκινο χρώμα είναι ο καλύτερος τρόπος εναλλαγής από το φως της ημέρας στα φώτα της νύχτας χωρίς διακοπή του κύκλου ύπνου. Το κόκκινο χρώμα μας διευκολύνει, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, στην κατάσταση του ύπνου, και εξαιτίας αυτού, ο εγκέφαλός μας είναι πιθανό να παράγει και περισσότερη μελατονίνη. Οι μελέτες στις οποίες αναφερθήκαμε, έδειξαν πως το ερυθρό φως είχε αποτελεσματικότητα σε θεραπείες ασθενών που υπέφεραν από ημικρανίες και στερούνταν ύπνου. Επίσης, μια μελέτη του 2012 που διεξήχθη σε αθλήτριες μπάσκετ, έδειξε πώς η έκθεση στο κόκκινο φως βοήθησε στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και της απόδοσης της αντοχής τους. Οι γυναίκες εκτέθηκαν σε κόκκινο φως μεταξύ 15 και 30 λεπτών, μία φορά τη νύχτα για δύο εβδομάδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αθλήτριες όχι μόνο παρουσίασαν βελτίωση στην ποιότητα του ύπνου, αλλά και στην απόδοσή τους κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών.
Τα οφέλη του κόκκινου φωτός για τον ύπνο:
- Φυσική παραγωγή μελατονίνης. Τα κόκκινα ή πορτοκαλί μήκη κύματος δεν κάνουν τον εγκέφαλο ευαίσθητο και άγρυπνο, αλλά ήρεμο και συντονισμένο με τον φυσικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης.
- Μυϊκή χαλάρωση. Η έκθεση στο κόκκινο φως δεν προκαλεί μόνο υπνηλία, αλλά επίσης προάγει τη χαλάρωση του σώματός σας. Πιστεύεται ότι το κόκκινο φως μπορεί να προωθήσει τη χαλάρωση των μυών, καθώς έχει μια συνολική ηρεμιστική επίδραση σε εμάς και βοηθά στην απελευθέρωση της έντασης στο σώμα.
Πώς μπορώ να επιτύχω το θεραπευτικά αποτελέσματα του κόκκινου φωτός;
Για να επιτύχετε τα θεραπευτικά αποτελέσματα του κόκκινου φωτός στο περιβάλλον σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προϊόντα υψηλής ποιότητας LED κόκκινου φωτός. Ψάξτε για λαμπτήρες που εκπέμπουν κόκκινο χρώμα, αντί να είναι μόνο οι ίδιοι κόκκινοι. Σίγουρα σας συνιστούμε να αποφεύγετε τα μπλε, τεχνητά και έντονα φώτα το βράδυ και πριν τον ύπνο, καθώς προάγουν την εγρήγορση και αποτρέπουν την έκκριση της μελατονίνης. Επίσης, φροντίστε να μην σβήσετε όλα τα φώτα στο διαμέρισμα πριν τον ύπνο. Χρησιμοποιήστε τους λαμπτήρες, τα φώτα τοίχου και γενικά τις μικρότερες πηγές φωτός, αντί να ανάψετε τα φώτα οροφής. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσετε σκοτεινές περιοχές στην περίμετρο και μια πιο άνετη ατμόσφαιρα που θα σας κάνει να νυστάξτε.
Το άρθρο συντάχθηκε πρωτότυπα για το TerryCralle, επίσημο portal ενημέρωσης για θέματα ύπνου της Terry Cralle, πιστοποιημένη νοσηλεύτρια & κλινικός σε θέματα ύπνου.