Όλοι γνωρίζουμε ότι ο καλός βραδινός ύπνος είναι πολύτιμος και δεν αναπληρώνεται εύκολα. Σε διαφορετική περίπτωση, νιώθουμε κουρασμένοι μέσα στη μέρα χωρίς διάθεση και ενέργεια, ενώ συγχρόνως ελλοχεύουν κίνδυνοι τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική μας υγεία.
Πόσο ύπνο όμως χρειάζεστε καθημερινά;
Οι ανάγκες ύπνου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία, αφού κάθε ηλικιακό στάδιο έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Ωστόσο, αυτές οι ανάγκες συχνά επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες που μπορεί να έχουν προκύψει, όπως για παράδειγμα, η περίοδος της εγκυμοσύνης, ένα κρυολόγημα, η μεγάλη καταπόνηση στην εργασία ή ακόμα και η περίοδος μιας αναγκαστικής καραντίνας όπως αυτή την εποχή.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν συχνές αιτίες που επηρεάζουν τον ύπνο μας, μειώνοντας τις ώρες που κοιμόμαστε ή αλλοιώνοντας την ποιότητα αυτών των ωρών.
Τι συμβαίνει όμως αν αισθάνεστε ότι κοιμάστε πολύ; Η υπερβολική υπνηλία ή υπερυπνία, γνωστό και ως φαινόμενο oversleeping, μπορεί να αποτελεί ένδειξη πολλών διαφορετικών ιατρικών προβλημάτων και αν δεν προσεχθεί, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πιο σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
Πιθανές αιτίες υπερβολικού ύπνου
Ο υπερβολικός ύπνος ονομάζεται υπερυπνία ή «μακρύς ύπνος». Αυτή η κατάσταση επηρεάζει περίπου το 2% των ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα άτομα με υπερυπνία μπορεί να απαιτούν από 10 έως και 12 ώρες ύπνου κάθε βράδυ για να αισθάνονται καλύτερα.
Δεδομένου ότι η καθημερινή ζωή μπορεί να περιλαμβάνει καταστάσεις που δεν επιτρέπουν αυτήν την πολύωρη ξεκούραση, οι άνθρωποι με υπερυπνία μπορεί να νιώθουν υπερβολικά κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, με συνέπεια σε περιόδους άδειας ή διακοπών, να κοιμούνται έως και 15 ώρες καθημερινά.
Οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση αυτού του φαινομένου. Εάν στερήστε ποιοτικό ύπνο ή δεν κοιμάστε αρκετά για μεγάλο χρονικό διάστημα, το σώμα συνήθως επιχειρεί να το αντισταθμίσει όλο αυτό με υπερβολικό ύπνο.
Παράλληλα, υπάρχουν ορισμένες επιπλέον καταστάσεις υγείας που μπορεί να προκαλέσουν την τάση για υπερβολικό ύπνο, όπως:
- ζητήματα θυρεοειδούς
- καρδιακή ασθένεια
- άπνοια ύπνου
- κατάθλιψη
- ναρκοληψία
- ορισμένα φάρμακα
Συχνά προβλήματα που προκαλεί η υπερυπνία
Το φαινόμενο του oversleeping μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από ζητήματα που δυσκολεύουν την καθημερινότητα ενός ανθρώπου, όπως:
- Αίσθημα ανησυχίας
- Χαμηλή ενέργεια
- Προβλήματα μνήμης
Όταν μάλιστα κάποιος αντιμετωπίζει προβλήματα υπερυπνίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε οι απειλές μπορεί να είναι ακόμα πιο επικίνδυνες, φτάνοντας σε σημείο να σχετίζονται με:
- πονοκεφάλους
- ευσαρκία
- διαβήτη
- κατάθλιψη
- καρδιακή ασθένεια
Τρόποι αντιμετώπισης – Καταγράψτε τι σας συμβαίνει
Εάν ο υπερβολικός ύπνος δεν μπορεί να αποδοθεί σε άλλες ιατρικές παθήσεις, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τα ακόλουθα:
- Βαθμολογήστε την υπνηλία σας στην κλίμακα υπνηλίας Epworth. Θα αξιολογήσετε τον βαθμό της υπνηλίας σας για να βοηθήσετε τον γιατρό σας να καταλάβει πώς ο ύπνος επηρεάζει την καθημερινή σας ζωή.
- Κρατήστε ένα ημερολόγιο ύπνου. Θα καταγράψετε τις συνήθειες ύπνου σας, όπως όταν κοιμάστε, όταν ξυπνάτε και πόσο συχνά ξυπνάτε, έτσι ώστε ο γιατρός σας να μπορεί να αναζητήσει τα μοτίβα του ύπνου σας.
- Λάβετε ένα πολυσωμογράφημα. Θα διανυκτερεύσετε σε ένα κέντρο ύπνου, όπου συνδεδεμένοι σε μια οθόνη που μετρά τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, την κίνηση των ματιών, την κίνηση των ποδιών, τον καρδιακό ρυθμό και πολλά άλλα, θα δημιουργηθεί το γράφημα των διεργασιών του σώματός σας όσο κοιμάστε.
- Κάντε ένα τεστ καθυστέρησης ύπνου. Αυτή η δοκιμασία πραγματοποιείται συνήθως την επόμενη ημέρα από ένα πολυσωμογράφημα.
Οι 5 πρακτικές συμβουλές απέναντι στην υπερυπνία
Αφού έχετε εξετάσει με τη βοήθεια ενός ειδικού τα συμπτώματα υπερυπνίας που αντιμετωπίζετε και έχοντας αποκλείσει πιθανές παθολογικές ή άλλες αιτίες που απαιτούν ειδική αγωγή, ένας πρακτικός και απλός τρόπος για να απολαύσετε και πάλι έναν υγιή και ευεργετικό ύπνο είναι να υιοθετήσετε… μερικές ιδιαίτερα αποτελεσματικές συνήθειες ύπνου.
1. Δοκιμάστε ένα πρόγραμμα ύπνου
Πηγαίνετε για ύπνο με αφύπνιση την ίδια ώρα κάθε μέρα, ακόμα και τα σαββατοκύριακα. Όταν πηγαίνετε στο κρεβάτι και ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα, ρυθμίζετε το σώμα σας να περιμένει την ώρα του ύπνου κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
2. Δημιουργήστε ένα ιδανικό περιβάλλον ύπνου
Το να αισθάνεστε άνετα θα βοηθήσει το σώμα σας να «παραδοθεί» στον ύπνο. Βεβαιωθείτε ότι το δωμάτιό σας είναι δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο.
3. Απενεργοποιήστε τις συσκευές σας
Οι οθόνες υπολογιστών και smartphone εκπέμπουν αυτό που ονομάζεται μπλε φως. Τη νύχτα αυτού του είδους το φως μπορεί να διαταράξει τον φυσικό κιρκαδικό ρυθμό του σώματός σας και να διαταράξει τον ύπνο. Απενεργοποιήστε τις ηλεκτρονικές συσκευές σας και περιορίστε την έκθεσή σας στο μπλε φως δύο έως τρεις ώρες πριν πέσετε στο κρεβάτι.
4. Προσέξτε τις συνήθειες του τρόπου ζωής σας
Η φροντίδα του εαυτού σας κατά τις ώρες αφύπνισης θα βοηθήσει τον ύπνο σας. Σκεφτείτε τα πράγματα που καταναλώνετε. Η καφεΐνη μπορεί να σας υπερδιεγείρει, εάν καταναλώνεται πολύ κοντά στον ύπνο. Το αλκοόλ μπορεί να σας προκαλέσει υπνηλία, αλλά στην πραγματικότητα κάνει την ποιότητα του ύπνου σας χειρότερη. Το τσάι από βότανα ή το ζεστό γάλα είναι καλύτερα υποκατάστατα. Η άσκηση επίσης είναι καλή για το σώμα σας, αλλά όχι πολύ κοντά πριν πάτε για ύπνο καθώς μπορεί να διαταράξει την ανάγκη σας για χαλάρωση.
5. Επιλέξτε το κατάλληλο στρώμα
Το ιδανικό στρώμα ύπνου που ανταποκρίνεται στις σωματικές μας ανάγκες είναι αναπόσπαστο μέρος ενός ποιοτικού ύπνου. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, πάνω στο στρώμα καλούμαστε να περάσουμε σχεδόν το 1/3 της ζωής μας και γι’ αυτό, είναι πολύ μεγάλης σημασίας να φροντίσουμε ώστε να κάνουμε μια επιλογή που πραγματικά προκαλεί ένα ευεργετικό συναίσθημα ανακούφισης μόλις ξαπλώνουμε!
*Όλες οι επιστημονικές πληροφορίες και τα ιατρικά στοιχεία που εμπεριέχει το άρθρο έχουν επιμεληθεί από την Debra Rose Wilson, Psychologist Health, Ph.D., MSN, R.N., IBCLC, AHN-BC, CHT